Bố già AI - chuyên gia AI người Việt Nguyễn Xuân Phong tại Tech Awards 2020

Với những người làm nghiên cứu, tư duy AI phải bắt đầu từ toán học như mạng neuron, thuật toán... Từ nền tảng cơ bản, chúng ta có thể tạo ra vô số ứng dụng. Phát triển khoa học có thể giúp nâng tầm cuộc sống, AI cũng giống điện hay Internet, cũng sẽ là một phần tất yếu của cuộc sống. Và các bạn trẻ sẽ là những người tiên phong thay đổi bộ mặt AI của Việt Nam, góp phần vào sự hưng thịnh của đất nước. Chất lượng và số lượng của AI như thế nào, cần có chiến lược quốc gia đầu tư cho giáo dục, giúp bạn trẻ có "vũ khí" rèn giũa, tạo bệ phóng cho các bạn phát triển tư duy về AI. Vừa qua FPT đã kết nối với Viện nghiên cứu Mila để đưa các bạn sinh viên Việt Nam ra ngoài thế giới, giúp các bạn được thực tập, dẫn dắt bởi những tinh hoa trí tuệ AI hàng đầu, từ đó trở về Việt Nam đóng góp cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong nước.

Theo ông Bùi Thế Duy, những năm gần đây Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển mảng công nghệ. Các doanh nghiệp lớn còn hướng đến Việt Nam như một thị trường mới đầy tiềm năng. Việt Nam còn là điểm quay về của nhiều chuyên gia người Việt thành công trên thế giới.

>>AI đang ở đâu trên thế giới, các bài toán AI tại Tech Awards 2018

>>Open AI View cho AI Camera tại Diễn đàn Công nghệ VnExpress 2021

>>Ngày 7 giới thiệu Big Data – MapReduce là gì?

Đàm luận về AI trong thế hệ trẻ, ông Nguyễn Xuân Phong - chuyên gia AI quốc tế thuộc Viện nghiên cứu AI-Mila (Canada) cho biết trước hết chúng ta có lợi thế nhận thức về sứ mạng đưa Việt Nam vươn lên trở thành một quốc gia đẳng cấp thế giới, trong đó AI là vũ khí quan trọng nhất. Rất nhiều doanh nghiệp đã đầu tư, tuy nhiên chúng ta vẫn còn nhiều khó khăn về hạ tầng tính toán. Điều này tạo tiền đề lớn cho thế hệ trẻ, để nghiên cứu làm về con người, sản phẩm...

Thể hiện khát vọng Việt trước "Bố già AI"

Năm 2019, đứng trước "Bố già AI" Yoshua Bengio - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo Mila (Canada), chuyên gia AI người Việt Nguyễn Xuân Phong nói: "Tôi đang được công ty Nhật Bản cử sang làm việc với thầy, nhưng ngoài việc đại diện Nhật Bản, tôi còn là một người con của Việt Nam. Tôi rất mong một ngày nào đó có cơ hội đem kiến thức AI về Việt Nam". 

Lúc bấy giờ, anh được tập đoàn Hitachi Nhật Bản, nơi anh làm việc đã 7 năm, cấp kinh phí sang Canada nghiên cứu. Trước đó, anh tốt nghiệp thạc sĩ trường Carnegie Mellon (CMU) của Mỹ - một trong những trường top đầu thế giới về công nghệ thông tin, nơi tình yêu với lập trình thuở bé của Phong được thổi bùng lại.

Mới đây (ngày 12/6), tại lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa FPT và Mila thông qua hình thức trực tuyến tại hai đầu cầu Hà Nội - Việt Nam và Montreal - Canada, Yoshua Bengio nói ông vẫn còn nhớ rõ câu nói của chàng trai Việt Nam ngày ấy.

Hai mươi năm trước, khi máy tính vẫn còn là phương tiện xa lạ với hầu hết trẻ em Việt Nam, Nguyễn Xuân Phong đã bắt đầu viết phần mềm đầu tiên của đời mình. “Lúc đó chưa ai có ý tưởng viết phần mềm dạy thể dục cho mọi người. Mình đã tự mò mẫm, vẽ từng chi tiết nhỏ bằng Word Paint rồi lắp ghép các ảnh lại thành một chương trình dạy thể dục hoàn thiện”, anh nhớ lại. Sản phẩm của Phong giành giải nhất cuộc thi “Phần mềm sáng tạo toàn quốc” năm 1998, năm đó cậu học trò Hà Nội mới học lớp 4.

Niềm đam mê tin học của Phong tiếp tục được gia đình nuôi dưỡng. Nhưng tuổi trẻ nổi loạn đã đưa tài năng tin học đến nhiều ngã rẽ bất ngờ.

Đó không phải là lần đầu tiên anh gặp vị giáo sư đạt giải thưởng Turing - được ví như giải Nobel trong khoa học máy tính, và câu nói của chàng chuyên gia người Việt cũng không phải vô cớ. Một năm trước đó, Nguyễn Xuân Phong từng gặp Bengio tại một hội thảo quốc tế ở Montreal và đã say mê lý tưởng của ông về việc phát triển kiến thức AI cho toàn cầu, để AI không chỉ được sở hữu bởi một vài công ty công ty lớn mạnh nhất, để mọi người đều bình đẳng có quyền tiếp cận những kiến thức tốt nhất về AI.

Khi mạnh dạn thể hiện khát vọng Việt trước nhà khoa học lỗi lạc thế giới, Phong chưa dám mơ nhiều. Việc Mila sẽ hợp tác với FPT anh càng chưa dám nghĩ tới. Bởi anh biết Mila rất khó tính khi lựa chọn chọn đối tác: vừa phải có đủ tiềm lực về tài chính, vừa phải có tiềm lực về con người - tức có những bộ phận làm AI nghiên cứu riêng biệt, đặc biệt vừa phải có một mục tiêu cao cả như giúp đỡ cho xã hội, chứ không phải chỉ là mục đích về kinh doanh, kiếm tiền.

Danh sách đối tác lúc bấy giờ của Mila chỉ toàn những cái tên rất nổi tiếng trên toàn thế giới như Google, Facebook, Microsoft, Hitachi, Samsung. Để một công ty đến từ đất nước đang phát triển xa xôi như Việt Nam có cơ hội được hợp tác với Mila quả là một bài toán rất khó. 

Nhưng Phong đã luôn trăn trở làm thế nào để mang được AI về #ViệtNam sau khi được tiếp xúc và và làm việc với một viện nghiên cứu AI lớn nhất thế giới. Sau một thời gian làm việc tại Viện nghiên cứu, hợp tác với giáo sư Bengio cũng như nhiều thầy cô và nhà nghiên cứu khác tại Mila, nhà nghiên cứu đến từ Việt Nam xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp và dần đặt nền móng cho một cú bắt tay lịch sử.

Cú bắt tay lịch sử với Viện nghiên cứu AI hàng đầu thế giới

Tình cờ cuối năm 2019 - đầu năm 2020, Giám đốc hợp tác của Mila nghỉ Giáng sinh tại Việt Nam. Anh Nguyễn Xuân Phong và Chủ tịch FPT Software lúc bấy giờ là anh Hoàng Nam Tiến đã tiếp đón và có cơ hội trò chuyện nhiều hơn về Việt Nam, văn hóa và con người Việt Nam cũng như FPT. Chỉ sau cuộc gặp, vị quản lý Mila mới biết rằng cũng có một công ty công nghệ hàng đầu đã có tên trên bản đồ thế giới.

Sau khi quay lại Canada, kỹ sư AI người Việt bắt đầu "thủ thỉ" mong tìm cơ hội hợp tác giữa Mila và công ty công nghệ Việt Nam. Lúc này nước Việt đã không còn là khái niệm mơ hồ, xa xôi với nhà lãnh đạo cao cấp của Mila và lời ngỏ hợp tác được trình đến Viện trưởng Viện Nghiên cứu - Yoshua Bengio.

Theo anh Phong, FPT có 2 điểm lớn nhất thuyết phục được 'Bố già AI'. Thứ nhất, lòng trắc ẩn của Yoshua Bengio rất lớn - bậc thầy AI hơn ai hết là người mong muốn đem AI phát triển cho các "vùng trũng", không để kiến thức AI chỉ nằm ở những nước phát triển. Kế tiếp, Việt Nam là một đất nước đang phát triển, rất cần sự giúp đỡ của những người đi đầu như Mila và giới trẻ Việt Nam rất đam mê học hành, rất giỏi về toán và tư duy và giành nhiều giải toán quốc tế.

Trong 6 tháng từ lúc đề cập ý tưởng đến ký kết hợp tác, Phong đã kết nối Giám đốc Công nghệ FPT Lê Hồng Việt trao đổi với Mila để giới thiệu thêm về công nghệ AI của FPT và trao đổi về những bài toán, chủ đề có thể hợp tác giải quyết.

"Tôi có một mong muốn rằng AI Việt Nam sẽ phát triển. FPT là nơi tôi có thể góp phần đưa ra được những chính sách và những hành động để đưa AI Việt Nam đi lên. Trong quá trình đi làm và nghiên cứu, tôi nhận thấy cần hành động thì mới ra được kết quả, trong khi nghiên cứu không cho được hành động đó. Để đưa được AI Việt Nam đi lên cần nhiều yếu tố về con người, cơ sở hạ tầng, dữ liệu… FPT có thể giúp tôi hiện thực hóa khát vọng của mình".

Nguyễn Xuân Phong cũng nhận ra, khi mình suy nghĩ nhiều về điều gì đó và mong muốn nó trở thành thành hiện thực, rồi mình sẽ thấy được con đường dù rất nhỏ. Với khát vọng cháy bỏng được mang những kiến thức AI cao nhất về Việt Nam, cuối cùng cựu nghiên cứu sinh ĐH Carnegie Mellon đã thành công.

Trong vòng 3 năm tới, FPT và Mila sẽ hợp tác trên 4 khía cạnh gồm: Nâng cao năng lực công nghệ AI của FPT; Tư vấn xây dựng Trung tâm Nghiên cứu AI tại Việt Nam, cụ thể là tại Quy Nhơn (Bình Định); Đào tạo và trao đổi nguồn nhân lực chất lượng về AI; và tìm kiếm cơ hội phát triển trong hệ sinh thái đối tác của Mila. 

Trước mắt, FPT sẽ thảo luận cùng Mila để giải bài toán đầu tiên về ngôn ngữ. Hiện FPT.AI đã có có khách hàng và có những dấu ấn của riêng mình, việc hợp tác được kỳ vọng sẽ nâng cao năng lực của FPT.AI phục vụ người dùng. Trong tương lai, việc hợp tác sẽ mở rộng ra các dịch vụ khác, chẳng hạn như nhà máy thông minh, nông nghiệp thông minh, y tế thông minh, giáo dục… Từ những bước đi cụ thể, FPT sẽ hiện thực hóa mong muốn xã hội hóa AI, đem trí tuệ nhân tạo đến cho mọi người. 

Theo anh Nguyễn Xuân Phong, AI còn là một thị trường rất mới. Bản thân AI là một môn khoa học tương đối lớn, mới được nghiên cứu khoảng vài thập kỷ gần đây sau khi máy tính ra đời. Một biển kiến thức còn rất mênh mông chờ con người chinh phục. Hiện giờ mọi người đều nhận biết được tầm quan trọng của AI trong tương lai nhưng không phải ai cũng biết khai thác. 

Hợp tác được với Mila, FPT và nền công nghệ Việt nói chung có thể tiếp cận kho tri thức khoa học khổng lồ về AI, được tiếp xúc với những 'sư phụ AI' là chuyên gia hàng đầu thế giới tư vấn và cùng tham gia giải quyết các bài toán khoa học. Cạnh đó, hình ảnh của FPT cũng sẽ được nâng cao giá trị rất nhiều khi được nhìn nhận là công ty biết đầu tư cho khoa học. Hơn nữa, CAIO nhà Phần mềm cũng hy vọng sẽ có những chương trình đem nhân tài của FPT sang Mila để phát triển.

Kết quả sớm nhất có thể nhìn thấy được là một trung tâm AI tại Quy Nhơn - Bình Định được lập nên bởi sự quyết tâm và sự đầu tư từ FPT và sự tư vấn chiến lược từ phía Mila - người đã biến Montreal từ một thành phố bình thường trở thành một trung tâm AI của thế giới, thu hút được không chỉ các ông lớn trong ngành công nghệ, tinh hoa về AI mà còn khiến cả một hệ thống từ chính trị đến kinh doanh vào cuộc để giúp đỡ phát triển AI bằng nhiều chính sách khác nhau.

"AI chính là dòng điện của thế kỷ mới"

Theo chuyên gia Nguyễn Xuân Phong, AI có thể được áp dụng rất nhiều trong đời sống và kinh doanh. AI như là một dòng điện của thế kỷ mới. 3 lĩnh vực mà anh kỳ vọng AI sẽ 'làm nên chuyện' nhiều nhất là giáo dục - giúp loài người phát triển về mặt kỹ năng, tâm hồn dựa vào năng lực và sở thích của từng người; công nghiệp - giúp tăng hiệu suất của máy móc; và lĩnh vực y tế - khám chữa bệnh tốt hơn và tìm ra các loại thuốc mới.

"Những công việc về cơ bản sẽ được máy móc thay thế nhưng không phải vì vậy mà con người mất việc. Chúng ta sẽ chuyển sang những công việc rất mới và rất khác so với bây giờ, ví dụ tập trung hơn cho nghệ thuật, dành nhiều thời gian hơn cho gia đình, cho việc phát triển những kỹ năng. Thế giới sẽ tạo ra rất nhiều giá trị thặng dư và con người sẽ được giải phóng để làm những công việc trình độ cao hơn, mang tính chất con người hơn."

Trong thời gian ở Nhật Bản, anh Phong cũng từng là thầy giáo dạy AI cho các em học sinh cấp 2, cấp 3. Và anh càng tin tưởng rằng tuổi trẻ đã có thể tiếp cận những kiến thức cơ bản về AI - lĩnh vực không quá khô khan và quá khó nhằn. Đó chính là những công cụ giúp Việt Nam có thể phát triển cạnh tranh với thế giới, tạo ra được sự khác biệt trong tương lai, như cậu bé Nguyễn Xuân Phong 9 tuổi năm nào đã được tiếp xúc máy tính, biết lập trình và đạt nhiều giải thưởng lập trình trước khi trở thành tiến sĩ AI sau này.

"Các bạn có niềm đam mê với máy tính hoặc có sự tò mò về quá trình tiến hóa và phát triển của con người thì ngành AI rất phù hợp. Nếu thực sự cảm thấy AI thú vị và nhận thấy tầm quan trọng của nó trong tương lai, các bạn sẽ dần tìm hiểu và đầu tư thời gian. Nó sẽ tạo ra được lợi thế cho các bạn trong tương lai", chuyên gia AI quốc tế Nguyễn Xuân Phong gửi gắm.

Duyên nợ với AI

Một trong những may mắn lớn nhất của Phong là được sinh ra trong gia đình “nhà nòi”. Bố là dân công nghệ thông tin nên anh sớm được tiếp cận với máy tính. Sau khi giành giải nhất cuộc thi “Phần mềm Sáng tạo Toàn quốc”, Phong được bố mẹ cho đi học nhiều hơn về lập trình. Suốt những năm trung học, Phong tiếp tục đi thi và gặt hái được nhiều giải thưởng lớn.

Nghịch lý là được tiếp cận với công nghệ thông tin từ bé, giành được nhiều giải thưởng khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nhưng kết thúc quãng thời gian phổ thông, khi đứng trước lựa chọn nghề nghiệp cuộc đời, Phong không chọn theo ngành công nghệ.

“Lúc đó mình thật sự muốn được giải thoát khỏi lập trình. Mình không còn tìm thấy niềm vui và những điều mới lạ nữa”, Phong nhớ lại.

Anh gọi tuổi 18 là giai đoạn nổi loạn. Khi du học Singapore, anh quyết định không theo ngành Công nghệ Thông tin bố mẹ chọn mà rẽ sang ngành Quản trị Kinh doanh tại đại học Coventry.

Ra trường đi làm, Phong bắt đầu nhận ra những kỹ năng nền tảng về lập trình được rèn luyện ở Việt Nam từ bé lại được sử dụng nhiều hơn kiến thức quản trị suốt 4 năm du học. Anh quyết định nghỉ việc và quay lại giảng đường để nghiên cứu chuyên sâu về khoa học máy tính.

Trường Phong lựa chọn để theo học là Carnegie Mellon (CMU) của Mỹ. Đây là một trong những trường nằm top đầu thế giới về công nghệ thông tin. “Lúc này mình mới thật sự cảm thấy đây đúng là môi trường của mình, đây mới là thứ mình tìm kiếm lâu nay”, Phong kể. Tại CMU, anh được đào tạo bài bản và tiếp cận những kiến thức mới nhất về công nghệ, tình yêu với lập trình được thổi bùng trở lại.

“Mọi thứ như sự sắp đặt của số phận. Mình từng thoát ra khỏi lập trình nhưng cuối cùng lại về với công nghệ. Đến bây giờ mình vẫn luôn hài lòng và không hối hận về bất kỳ lựa chọn nào trong cuộc đời. Tất cả đều có lý lẽ của nó”, Phong nói.

Trong thời gian học thạc sĩ, anh dành một năm làm nghiên cứu sinh ở chi nhánh của trường CMU tại Adelaide (Australia). Lúc này anh phát hiện ra hướng đi mới có thể sẽ hữu ích trong tương lai là ngành Khai phá dữ liệu (Data Mining) và Trí tuệ Kinh doanh (Business Intelligence). Với Phong, dữ liệu chẳng khác gì mỏ vàng và những người làm phân tích dữ liệu (Data Analysts) chính là những người đi khai thác mỏ vàng thông tin.

Cơ hội đến với Phong vào cuối năm hai, anh có cơ hội thực tập ở tập đoàn Hitachi của Nhật Bản. Năm 2013, kết thúc kỳ thực tập ấn tượng, Phong được mời lại làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển, nơi được coi là bộ não của tập đoàn. Lúc này Phong phân vân rất nhiều là nên ở lại Nhật, quay về Mỹ hoặc Canada, Singapore những nơi mình từng học tập sinh sống để tìm kiếm cơ hội mới. Cuối cùng, Phong quyết định ở lại Nhật. Tập đoàn Hitachi là nơi đưa Phong trở thành một trong những chuyên gia hàng đầu về AI.

Với nền tảng tin học sẵn có, kiến thức công nghệ được đào tạo bài bản tại những đại học hàng đầu thế giới và tinh thần làm việc hăng say, năm 24 tuổi Phong trở thành một trong 50 nhà khoa học hàng đầu của tập đoàn Hitachi. 8 năm làm việc tại Nhật, Phong còn được mời dạy về trí tuệ nhân tạo cho các học sinh cấp 3. Thời gian này anh cũng tiếp tục nghiên cứu sâu về AI và lấy bằng Tiến sĩ tại Đại học Tokyo ngành Trí tuệ Nhân tạo ứng dụng.

Năm 30 tuổi, Nguyễn Xuân Phong được tập đoàn cử sang Mila (Canada), làm việc tại viện nghiên cứu Trí tuệ Nhân tạo hàng đầu thế giới. Tại đây, anh được nghiên cứu và trao đổi trực tiếp với giáo sư Yoshua Bengio, người từng đoạt giải ACM A.M. Turing Award – giải thưởng được ví như giải Nobel trong ngành khoa học máy tính.

Năm 2018, Xuân Phong trở về Việt Nam với tư cách là một trong 100 tri thức trẻ tham gia vào Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam do chính phủ tổ chức. Hai năm sau, anh tiếp tục là cầu nối giữa viện nghiên cứu Mila với tập đoàn FPT để xây dựng Trung tâm Nghiên cứu FPT.AI tại Quy Nhơn, Bình Định.

Lớn lên với tình yêu tin học được thắp lửa bởi gia đình, sau đó có thời gian dài học tập, làm việc và sinh sống tại những những quốc gia có nền khoa học công nghệ phát triển như Singapore, Mỹ, Australia, Canada, Nhật Bản, Phong đã trở thành một trong những chuyên gia hàng đầu về Trí tuệ Nhân tạo với nhiều góc nhìn thú vị.

‘Con người sẽ chung sống với AI, robot như trong truyện tranh Doreamon’

Trước lo ngại “Con người có nên lo sợ trước AI”, Nguyễn Xuân Phong lạc quan: “AI, robot trong tương lai sẽ chung sống hoà bình với con người như trong truyện tranh Doremon”. AI sẽ “giải phóng” con người khỏi những công việc nhàm chán, lặp đi lặp lại hàng ngày để họ có nhiều thời gian cho gia đình, để sáng tạo và rèn luyện sức khoẻ.

Ví dụ, thời kỳ đầu của máy móc công nghiệp, con người cũng lo sợ bị lấy mất việc làm. Nhưng thực tế, máy móc đã giúp con người rảnh rỗi hơn rất nhiều để làm những công việc chuyên sâu chất lượng cao hơn. Ngày nay, một chiếc khăn được thêu tay luôn đắt hơn cả trăm, nghìn lần những chiếc khăn được làm bởi máy móc.

Ở phương Tây, trước khi có tủ lạnh, nhiều người phải làm công việc khai thác băng để về ướp thực phẩm. Nhưng khi công nghệ xuất hiện, con người không phải đi lấy băng nữa, tủ lạnh sẽ giữ mát thực phẩm, còn con người chuyển sang lắp ráp tủ lạnh. Đó là sự dịch chuyển công việc chất lượng cao mà con người luôn thích ứng.

Chính phủ nhiều nơi trên thế giới đã chuẩn bị sẵn cho làn sóng AI bằng cách nâng cao tay nghề, chuyển dịch nhân sự sang những công việc chất lượng cao mà AI không thể thay thế.

Tuy nhiên, mọi thứ luôn có hai mặt. Bên cạnh những mặt tích cực, AI cũng sẽ có những góc khuất khiến giới công nghệ lo lắng. Theo anh Phong, có 3 thứ khiến các nhà khoa học luôn suy nghĩ.

Đầu tiên là nguy cơ chiến tranh: AI có thể trở thành vũ khí giết người hàng loạt. Khi công nghệ cao lọt vào tay những nhóm người xấu, AI có thể tạo thành những đội quân giết người hàng loạt mà chỉ cần một người điều khiển. “Đây là lo lắng lớn nhất với những người nghiên cứu về AI. Giống trong y học, những người làm về AI cũng có một lời thề đạo đức là không dùng Trí tuệ Nhân tạo vào giết người hàng loạt. Vì hậu quả của nó là không thể hình dung”, Phong nói.

>>Ngày 3 - Học về sự tiến hóa của Big Data

>>Phạm Hy Hiếu nói về những vấn đề cơ bản về mạng neuron

Vấn đề thứ hai là tính công bằng. Máy học phụ thuộc rất nhiều vào dữ liệu đầu vào mà bản thân những người đi thu thập dữ liệu và người cung cấp dữ liệu đã không công bằng với những định kiến có sẵn. Một ví dụ đơn giản là khi tập huấn cho máy móc về dữ liệu tội phạm, trong kho dữ liệu thu thập, những người da màu thường có tỷ lệ phạm tội cao hơn. Dữ liệu này bản thân đã có vấn đề, khi được huấn luyện có thể tạo ra những báo động sai.

Vấn đề thứ ba phân hoá giàu nghèo: AI chắc chắn là công cụ đắc lực để tạo ra các giá trị thặng dư. Những công ty như Google, Apple, Amazon… bỏ ra rất nhiều tiền để nghiên cứu AI, sau đó họ nắm được những kiến thức quan trọng, tạo ra các giá trị mới và cạnh tranh không công bằng với các công ty nhỏ. Quy luật này đúng ở cả quy mô quốc gia, khu vực. Đây là lý do những viện nghiên cứu về AI hàng đầu thế giới như Mila luôn muốn chia sẻ kiến thức của mình với những quốc gia đi sau, như việc hợp tác với FPT để xây dựng viện nghiên cứu ở Quy Nhơn, Việt Nam.

AI Việt Nam đang ở vạch xuất phát

Mọi người mới nghe nói về AI vài năm trở lại đây, nhưng thực ra, ngành khoa học này đã bắt đầu từ nhiều thế kỷ trước ở phương Tây. Ngay khi những cỗ máy tính đầu tiên ra đời, ngành khoa học về máy tính đã bắt đầu. “Mùa đông AI” đã qua, giờ là lúc ngành khoa học này bứt phát và được cả thế giới chú ý.

Theo Nguyễn Xuân Phong, “may mắn là Việt Nam nhận ra con tàu 4.0 đã xuất phát và đã nhảy lên con tàu đó để không bị bỏ lại. Nhưng thành thật mà nói, Việt Nam vẫn chỉ đang loay hoay ở vạch xuất phát, trong khi các quốc gia khác đã có hàng chục năm để nghiên cứu về AI”.

Làn sóng AI đầu tiên xuất phát từ Bắc Mỹ với những cái nôi như thành phố Montreal, Canada. Ở đây, ngành khoa học máy tính đã phát triển từ rất sớm với những trung tâm nghiên cứu, trường đào tạo hàng đầu thế giới. Không khí AI ở đây luôn sôi sục với những nhân tài hàng đầu thế giới.

Làn sóng thứ hai là Nhật Bản, Đức… Tinh thần nghiên cứu về AI ở các quốc gia này không sục sôi như ở Bắc Mỹ nhưng đã sớm tiếp cận trí tuệ nhân tạo và có những chiến lược quốc gia rõ ràng. Họ không chạy đua để dẫn đầu thế giới về AI mà đầu tư một cách thông minh để áp dụng những thành tựu của AI vào cuộc sống.

>>Ngày 6 nền tảng mềm mã nguồn mở Apache Hadoop

>>Ngày 5 - Học về Big Data – NoSQL là gì?

Một trường hợp đặc biệt nhưng gần gũi với Việt Nam là Trung Quốc. Họ tiếp cận với AI muộn hơn ở Bắc Mỹ, Canada và Nhật nhưng đang tiến rất nhanh trong cuộc đua. Xét về chất lượng, có thể họ không bằng, nhưng xét về số lượng bằng nghiên cứu, sở hữu trí tuệ, họ lại đang vượt trội. Nguyên nhân là chính phủ Trung Quốc rất nhiều tiền, họ có thể đổ cả trăm tỷ USD một lúc để đẩy ngành này phát triển.

Nhưng Việt Nam không đi theo con đường của Trung Quốc. Anh Phong đánh giá Việt Nam đang ở làn sóng thứ ba, giống đa số các quốc gia đang phát triển. “Con đường tốt nhất mà Việt Nam có thể học tập là giống Nhật Bản, Đức. Có nghĩa là, không cần chạy đua mà tập trung vào việc ứng dụng tiến bộ của những nước đi trước vào các ngành mũi nhọn, đầu tư một cách thông minh để không bị bỏ lại”, anh phân tích.

“Điều lạc quan nhất trong cuộc đua về AI của Việt Nam là chính phủ đã hiểu và đi đúng hướng bằng cách thu hút người tài từ khắp thế giới về cùng phát triển đất nước. Việt Nam đang có đầy đủ ‘thiên thời, địa lợi, nhân hoà’ để bứt phá, tuy nhiên, mỗi thứ đang còn thiếu một chút nên chưa ghi được dấu ấn trên bản đồ AI thế giới”, anh nhận xét.

Theo anh, tín hiệu đáng mừng là Việt Nam đã có những công ty tiên phong nghiên cứu về AI như FPT, Vingroup, VNPT, Viettel, BKAV…, cùng nhiều trường đại học. “Tôi tin rằng, chỉ 3 đến 5 năm nữa, Việt Nam sẽ có những sản phẩm AI chất lượng cao, có thể cạnh tranh với thế giới. Nhưng để có được trái ngọt về AI, phải trồng cây từ bây giờ”, anh Phong nhận định.