Buồng trứng đa nang: dấu hiệu và cách điều trị.

Bạn từng nghe nói đến buồng trứng đa nang? Bạn có biết đa nang buồng trứng là một bệnh liên quan đến hormone thường xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Hội chứng buồng trứng đa nang có thể xảy ra ở bất cứ phụ nữ nào, tác động xấu đến khả năng sinh sản, gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng khác.

Đa nang buồng trứng xảy ra khi buồng trứng có nhiều nang nhỏ. Buồng trứng đa nang còn được coi là tình trạng rối loạn nội tiết liên quan đến độ mất cân bằng hormone và kháng insullin ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ. Để tìm hiểu thêm về bệnh này, bạn hãy tham khảo bài viết sau đây.

Hội chứng buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng đa nang (hay còn gọi là PCOS – Polycystic Ovary Syndrome) là bệnh xảy ra ở những phụ nữ có quá nhiều hormone sinh dục nam trong khi lượng hormone sinh dục nữ trong cơ thể không đủ. Điều này khiến sự rụng trứng trở nên bất thường hơn. Nếu không được chữa trị sớm sẽ dẫn đến sự mất cân bằng hormone, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tăng nguy cơ mắc một số bệnh bao gồm: tiểu đường, tim mạch và rối loạn sinh sản.

Khi phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang, lượng hormone sinh dục nam trong cơ thể  quá nhiều làm ngăn cản sự rụng trứng khiến trứng chứa đầy trong nang trứng. Nhiều phụ nữ mắc bệnh này có buồng trứng giãn rộng chứa các cụm nang nhỏ. Nếu nang trứng không phát triển bình thường và việc rụng trứng xảy ra không đúng theo chu kỳ sẽ dẫn đến sự mất cân bằng hormone nam và nữ trong cơ thể.

Đa phần phụ nữ bị bệnh buồng trứng đa nang, cơ thể sẽ phản ứng với đề kháng insulin ngăn không cho đường (glucose) chuyển hóa. Việc điều trị được tiến hành bằng cách bổ sung insulin nhằm đưa đường (glucose) vào tế bào, lưu giữ và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Nếu cơ thể có chứa quá nhiều insulin, phụ nữ sẽ dễ thèm ăn, dẫn đến tăng cân và sản sinh thêm kích thích tố nam.

Buồng trứng đa nang làm ảnh hưởng 5 – 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Vì vậy, căn bệnh này đã trở thành một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến ở phụ nữ.

8 dấu hiệu nhận biết của đa nang buồng trứng 

Do sự thay đổi hormone khác nhau dẫn đến những dấu hiệu mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) cũng khác nhau ở phụ nữ. Có tới 80% phụ nữ mắc hội chứng này bị béo phì, thường là béo bụng và hơn 70% phụ nữ có tình trạng lông phát triển nhiều ở các bộ phận như: mặt, ngực, bụng dưới, lưng hoặc bắp đùi. Sau đây là 8 dấu hiệu phổ biến của hội chứng buồng trứng đa nang:

1. Chu kỳ kinh nguyệt bất thường, không đều hoặc kéo dài là dấu hiệu phổ biến nhất của buồng trứng đa nang. Ví dụ, trong một năm, bạn sẽ có ít hơn 9 lần xuất hiện “đèn đỏ”. Mỗi chu kỳ kéo dài hơn 35 ngày và xuất huyết bất thường. Kinh nguyệt có rất ít hoặc rất nhiều hoặc có kinh một cách bất ngờ.
2. Gặp khó khăn trong việc thụ thai.
3. Có các vấn đề về da như: bị mụn trứng cá, mảng da sẫm màu hoặc vùng da dư thừa ở nách hoặc quanh cổ.
4. Chứng ngưng thở lúc ngủ.
5. Mọc lông trên mặt, trên ngực, bụng, lưng hoặc bắp đùi.
6. Trầm cảm hoặc thay đổi tâm trạng thất thường.
7. Tăng cân, béo phì.
8. Tóc mỏng hoặc tóc rụng nhiều.

Nguyên nhân chính gây ra buồng trứng đa nang

Theo các nhà khoa học những yếu tố sau có thể là nguyên nhân của hội chứng buồng trứng đa nang:

1. Di truyền

Đây là yếu tố có nguy cơ cao nhất khiến bạn bị hội chứng buồng trứng đa nang. Nếu mẹ, chị gái hoặc em gái của bạn bị buồng trứng đa nang, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh này hoặc bị tiểu đường hay có chu kỳ kinh nguyệt không đều. Các nhà nghiên cứu cũng nghi ngờ khả năng một số gien nhất định có liên quan với hội chứng buồng trứng đa nang.

2. Kháng insulin hay do rối loạn hội chứng trao đổi chất

Bạn có biết insulin là nội tiết tố quan trọng giúp kiểm soát glucose (đường) trong cơ thể, chuyển hóa đường trong máu vào tế bào. Nếu cơ thể bạn có khả năng kháng insulin nghĩa là các mô trong cơ thể có sự đề kháng với những tác động của insulin. Điều này vô tình khiến khả năng sử dụng insulin có thể bị gián đoạn. Do đó, tuyến tụy sẽ tiết ra insulin nhiều hơn để cung cấp đường cho tế bào. Lượng insulin dư thừa này có thể tác động xấu đến buồng trứng bằng cách tăng sản xuất androgen. Sự gia tăng sản xuất androgen có thể cản trở sự phát triển của nang trứng, làm giảm khả năng rụng trứng của buồng trứng, gây ra tình trạng mụn trứng cá và rụng tóc.

Ngoài ra, khi không được chuyển hóa vào tế bào đường sẽ được chuyển đổi thành chất béo khiến người bệnh bị tăng cân, béo phì hoặc rất khó giảm cân.

3. Chế độ ăn uống

Nhiều giả thuyết nghi ngờ rằng chế độ ăn uống có quá nhiều tinh bột đường cũng có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng đa nang buồng trứng. Trong thực tế, hầu hết người bị đa nang buồng trứng là người thừa cân song những người gầy cũng có nguy cơ. Cơ thể không cân đối, vòng 2 phát phì (béo bụng) là đặc trưng của hội chứng chuyển hóa gây ra bởi sự đề kháng insulin.

Mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ dễ bị bệnh gì?

Nhiều người thắc mắc bị bệnh đa nang buồng trứng có nguy hiểm không? Thực tế là khi mắc buồng trứng đa nang, ngoài nguy cơ vô sinh, bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh nguy hiểm như:

• Tiểu đường: Hơn phân nửa phụ nữ bị buồng trứng đa nang mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường trước 40 tuổi. Nguyên nhân do sự rối loạn điều hòa hormone estrogen và lượng insulin trong cơ thể.
• Cao huyết áp: Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có nguy cơ cao bị cao huyết áp.
• Cholesterol trong máu cao: Cơ thể người bệnh bị đa nang buồng trứng thường có lượng cholesterol xấu (LDL) nhiều hơn cholesterol tốt (HDL). Điều này dẫn đến nguy cơ bênh tim mạch và đột quỵ cũng tăng cao.
• Rối loạn ngưng thở khi ngủ: Ngưng thở khi ngủ là rối loạn tạm thời khi một người ngừng thở nhiều lần trong khi ngủ. Thông thường những phụ nữ bị đa nang buồng trứng thường bị béo phì hoặc thừa cân. Điều này gây nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ.
• Ung thư nội mạc tử cung:  Khi mắc đa nang buồng trứng, bạn thường gặp vấn đề rụng trứng, béo phì, kháng insulin và đái tháo đường. Tất cả những điều này có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung (màng tử cung).
• Trầm cảm và dễ lo âu: Tình trạng này thường thấy ở phụ nữ mắc buồng trứng đa nang.

Bác sĩ chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang như thế nào?

Hội chứng buồng trứng đa nang có thể khó chẩn đoán vì các triệu chứng ở mỗi người sẽ khác nhau. Nếu bạn bị buồng trứng đa nang, các triệu chứng có thể xuất hiện và biến mất trong thời gian ngắn. Đầu tiên, bác sĩ cần phải loại trừ các nguyên nhân khả thi của triệu chứng này, chẳng hạn như vấn đề về tuyến giáp. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bạn có bị hội chứng buồng trứng đa nang dựa trên các yếu tố sau:

• Tiền sử về sức khỏe và chu kỳ kinh nguyệt của bạn.
• Xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone.
• Siêu âm qua ngả âm đạo để kiểm tra xem buồng trứng có đa nang và mở rộng.

Buồng trứng đa nang có chữa khỏi được không?

Hội chứng buồng trứng đa nang không thể được chữa khỏi hoàn toàn nhưng bạn có thể đối phó với các triệu chứng. Tùy vào nhu cầu của người bệnh mà bác sĩ sẽ cho phác đồ điều trị thích hợp, như: Điều trị nhằm mục đích điều hòa chu kỳ kinh nguyệt hay điều trị để mang thai.

4 cách điều trị buồng trứng đa nang giúp hỗ trợ sinh sản

1. Giảm cân

Nếu bạn bị “béo bụng”, việc giảm cân giúp ích rất nhiều cho sự rụng trứng, tăng khả năng thụ thai. Khi bạn giảm được khoảng 5 – 7kg, chu kỳ kinh sẽ diễn ra đều đặn hơn, giảm lượng cholesterol, điều chỉnh được isulin trong cơ thể.

Hãy giảm cân bằng cách kết hợp thực hiện một chế độ ăn uống giàu chất xơ, ít tinh bột đường và vận động hợp lý.

2. Dùng thuốc hỗ trợ sinh sản

Bác sĩ sẽ xem xét và chỉ định loại thuốc nào là phù hợp với bạn. Chẳng hạn như:

• Clomiphene: Nếu bạn đã giảm cân mà chu kỳ kinh vẫn không đều đặn, lúc này bác sĩ sẽ chỉ định bạn dùng thuốc clomiphene – thuốc giúp tăng khả năng sinh sản. Khoảng 80% phụ nữ điều trị với thuốc clomiphene bắt đầu rụng trứng trong vòng 3 tháng đầu tiên. Trong số đó, có đến 30 – 40% phụ nữ mang thai trong lần điều trị thứ 3.
• Letrozole: Nhiều chuyên gia khuyên phụ nữ nên dùng letrozole nhằm kích thích rụng trứng. Một nghiên cứu gần đây cho thấy, loại thuốc này có hiệu quả hơn so với clomiphene trong việc điều hòa sự rụng trứng và hỗ trợ mang thai đối với những người phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang.
• Metformin: Đây là một trong những loại thuốc kích thích sự rụng trứng. Loại thuốc này sẽ có hiệu quả hơn nếu kết hợp với clomiphene hoặc letrozole trong quá trình điều trị hội chứng buồng trứng đa nang.
• Gonadotropins: Nếu điều trị bằng các loại thuốc khác không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ khuyên bạn dùng gonadotropin. Đây là loại thuốc dạng tiêm nhằm kích thích sự rụng trứng cũng như giúp trứng phát triển. Có đến khoảng 60% phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thai khi được điều trị với loại thuốc này.

3. Phương pháp phẫu thuật buồng trứng

Nếu việc điều trị bằng những loại thuốc trên không cho kết quả như ý, lúc này bạn có thể lựa chọn phương pháp phẫu thuật được gọi là khoan buồng trứng. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật bằng cách mổ ở bụng để tạo ra các lỗ nhỏ trong buồng trứng. Điều này giúp làm giảm mức độ kích thích tố nam và tăng cường sự rụng trứng.

Không giống như thuốc uống hay tiêm chích, khoan buồng trứng là phương pháp chỉ điều trị một lần. Tác động của phương pháp này chỉ mang tính tạm thời, nhưng khoảng 50% phụ nữ mang thai trong vòng một năm kể từ khi phẫu thuật.

4. Thụ tinh trong ống nghiệm

Nếu không có phương pháp điều trị nào phù hợp với bạn thì thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) được xem là phương pháp tối ưu. Trước tiên, bác sĩ sẽ tiến hành lấy trứng và tinh trùng để tiến hành quy trình thụ tinh trong phòng thí nghiệm.

Sau đó, họ sẽ đưa phôi vào tử cung của bạn để phôi có thể phát triển thành thai nhi. Tỷ lệ mang thai phụ thuộc vào độ tuổi và khả năng sinh sản của bạn.

Sử dụng phương pháp tránh thai để kiểm soát các dấu hiệu của đa nang buồng trứng

Nếu bạn chưa kết hôn hoặc chưa có ý định sinh con, bạn sẽ được chỉ định điều trị theo hướng là dùng thuốc ngừa thai phối hợp để điều hòa nội tiết tố, giúp chu kỳ kinh nguyệt diễn ra đều hơn, giảm các triệu chứng nam hóa, bảo vệ lớp vỏ buồng trứng không bị xơ chai. Ngoài ra, thuốc ngừa thai còn có tác dụng giảm tình trạng mụn trứng cá, lông rậm ở bệnh nhân bị buồng trứng đa nang.

Việc sử dụng các phương pháp ngừa thai nội tiết tố thường có 3 cách điều trị. Cụ thể như sau:

1. Sử dụng thuốc tránh thai

Thuốc ngừa thai là lựa chọn phổ biến và hiệu quả nhất được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng buồng trứng đa nang. Có 2 loại thuốc ngừa thai dạng uống là thuốc tổng hợp và thuốc viên chỉ có progestin. Cả 2 loại đều vô cùng hữu ích trong việc kiểm soát các triệu chứng buồng trứng đa nang đồng thời có thể hỗ trợ bạn:

• Có khả năng rụng trứng
• Chu kỳ kinh nguyệt diễn ra đều, nhẹ nhàng, ít đau
• Giảm tình trạng chuột rút
• Có làn da khỏe đẹp
• Giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng và u nang buồng trứng
• Giảm sự tăng trưởng bất thường của tóc.

Thuốc tổng hợp

Thuốc tổng hợp chứa cả 2 thành phần estrogen và progestin. Sự kết hợp hai hormone này tương tự như loại hormone mà buồng trứng tạo ra. Hàm lượng hormone này sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng thương hiệu của thuốc. Vì vậy, để xác định chính xác liều lượng cần dùng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Ví dụ: Thuốc tránh thai liều thấp có chứa khoảng 20mcg estrogen trong khi thuốc tránh thai liều cao chứa khoảng 30 – 35mcg estrogen.

Thuốc viên chỉ có progestin

Thuốc viên chỉ có progestin, hay còn được gọi là minipill, là một lựa chọn hiệu quả nếu bạn mắc hội chứng buồng trứng đa nang nhưng không thể uống thuốc ngừa thai tổng hợp. Thuốc viên progestin sẽ giúp làm tăng hàm lượng progesterone bên trong cơ thể, giúp bạn có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn và làm giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Thuốc viên progestin chỉ chứa khoảng 35mcg progestin tổng hợp.

Hầu hết những người bị buồng trứng đa nang thường không gặp các phản ứng phụ khi dùng thuốc tránh thai. Song tùy vào các hình thức ngừa thai khác nhau mà mỗi người có thể gặp phải một trong số các triệu chứng sau đây:

• Tâm trạng thất thường
• Tăng hoặc giảm cân đột ngột
• Buồn nôn
• Nhức đầu
• Đau ngực
• Băng huyết.

Nếu bạn có bảo hiểm y tế, bạn có thể sử dụng để giảm chi phí điều trị. Nếu không có bảo hiểm, thuốc tránh thai hàng ngày loại 21 viên hoặc 28 viên tổng hợp có giá dao động khoảng từ 60.000 – 150.000 đồng/vỉ. Thuốc viên chỉ có progestin có giá khoảng 150.000 đồng cho 1 tháng sử dụng.

2. Miếng dán ngừa thai

Miếng dán ngừa thai là miếng nhựa mỏng có chứa estrogen và progestin.  Bạn hãy đeo miếng dán trong vòng 21 ngày rồi gỡ bỏ và không dán miếng dán tiếp theo trong 7 ngày để kỳ kinh diễn ra bình thường. Khi kỳ kinh kết thúc, bạn hãy dán miếng dán mới. Giống như việc dùng thuốc tránh thai, miếng dán ngừa thai cũng có thể giúp bạn:

• Rụng trứng
• Điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt
• Làm giảm chứng đầy bụng và chuột rút
• Giảm mụn trứng cá
• Hạn chế mọc quá nhiều lông
• Hạn chế nguy cơ ung thư.

Ngoài ra, miếng dán ngừa thai cũng có thể gây nên một vài phản ứng phụ như:

• Khiến da trở nên nhạy cảm
• Buồn nôn và ói mửa
• Thay đổi tâm trạng
• Đau ngực
• Đau đầu
• Tăng cân
• Huyết áp cao.

Giá thị trường của miếng dán ngừa thai dao động khoảng 220.000 đồng/hộp/3 miếng.

3. Vòng tránh thai

Vòng tránh thai là một vòng nhựa mềm và dẻo, bạn có thể đưa vào âm đạo của mình. Cũng giống như miếng dán ngừa thai, bạn hãy sử dụng vòng trong 21 ngày và ngưng dùng trong 7 ngày để sự hành kinh có thể xảy ra, sau đó hãy thay thế vòng tránh thai mới. Giống như thuốc viên và miếng dán, vòng tránh thai cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị đa nang buồng trứng:

• Dễ dàng rụng trứng
• Điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt của bạn
• Làm giảm chứng đầy bụng và chuột rút
• Giảm mụn trứng cá
• Hạn chế mọc quá nhiều lông, tóc
• Giảm nguy cơ ung thư.

Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng vòng bao gồm:

• Đau đầu
• Chóng mặt
• Buồn nôn
• Đau ngực
• Mệt mỏi
• Tăng cân
• Thay đổi khẩu vị.

Vòng tránh thai cũng tốn một khoản chi phí tương tự như miếng dán ngừa thai.

Đôi khi bác sĩ sản phụ khoa sẽ dựa vào các triệu chứng bênh của bạn để chỉ định phương phăp điều trị. Thậm chí có thể được giới thiệu đến một bác sĩ chuyên về nội tiết.

Phụ nữ bị buồng trứng đa nang có thai được không?

Bị đa nang buồng trứng không đồng nghĩa với việc bạn khó thụ thai một cách tự nhiên. Song nếu đang mang thai và bị đa nang bồng trứng, bạn nên chú ý hơn đến sức khỏe thai kỳ. Hãy khám thai theo đúng lịch hẹn và tuân thủ các chỉ định của bác sĩ sản khoa, vì thai phụ bị buồng trứng đa nang có nguy cơ cao gặp các biến chứng sau:

• Sẩy thai
• Bệnh tiểu đường thai nghén
• Tiền sản giật
• Mổ lấy thai do thai nhi của thai phụ bị đa nang buồng trứng thường bị thừa cân.

Bạn có thể giảm các tác động xấu đến sức khỏe của hội chứng đa nang buồng trứng trong khi mang thai bằng cách:

• Giữ cân nặng trong giới hạn bình thường trước khi mang thai
• Duy trì lượng đường trong máu trong giới hạn bình thường trước khi mang thai
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh
• Tập thể dục thường xuyên
• Uống axit folic của bạn trước khi mang thai, hoặc từ thực phẩm hoặc chất bổ sung.

Hy vọng với những thông tin mà bài viết cung cấp đã giúp bạn phần nào có thêm kiến thức bổ ích về hội chứng buồng trứng đa nang, hiểu rõ phương pháp mà mình đang điều trị.