- Posted by: Tommy Tran
- Fri, 8/09/2023, 11:31 (GMT+7)
- 2 Bình luận
Thị trường tín chỉ carbon: những thử nghiệm
Thị trường carbon tự nguyện - "chìa khóa" cho nền kinh tế cân bằng phát thải
Năm 2030 đang đến rất gần, nếu các quốc gia và doanh nghiệp muốn đẩy nhanh tiến độ hiện thực hóa mục tiêu cân bằng phát thải, thị trường các-bon tự nguyện sẽ đóng một vai trò vô cùng thiết yếu.
Ông Chris Webb - Giám đốc Toàn cầu về Thị trường các-bon của HSBC - mới đây đã có bài viết đưa ra những nhận định về vai trò thiết yếu của thị trường carbon tự nguyện.
Kể từ khi Thỏa thuận Paris được thông qua vào năm 2015, phát thải các-bon lại có xu hướng tăng chứ không hề giảm, ngoại trừ giai đoạn đỉnh điểm của đại dịch Covid-19.
Quá trình chuyển đổi cần được đẩy nhanh hơn để đạt được mục tiêu cắt giảm 45% các-bon vào năm 2030 và đạt mức cân bằng vào năm 2050 sau khi bị gián đoạn bởi đại dịch, đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát cao và chi phí năng lượng tăng cũng như những căng thẳng địa chính trị.
Điều cấp thiết bây giờ là chúng ta cần làm nhiều hơn nữa để giảm phát thải các-bon và giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Thị trường các-bon tự nguyện, khi được các doanh nghiệp sử dụng với mục đích bổ sung (không phải thay thế) cho các hoạt động giảm phát thải các-bon trong hoạt động của chính họ trên hành trình chuyển dịch hướng đến cân bằng phát thải, là một công cụ có thể đẩy nhanh hành động đối phó với biến đổi khí hậu. Cụ thể, Sở giao dịch HongKong HKEX đã ra mắt Core Climate - thị trường các-bon quốc tế của Hồng Kông, còn các sàn giao dịch khác trên khắp Châu Á đang có kế hoạch tung ra các nền tảng để hỗ trợ cho những loại thị trường này.
Do đó, việc giúp các doanh nghiệp giảm phát thải các-bon là một nhiệm vụ tối quan trọng, bao gồm trong toàn bộ chuỗi giá trị của họ, vốn được nhắc đến trong hệ thống cơ sở thống kê các-bon là phạm vi phát thải 3 (phạm vi 1 & 2 bao gồm lượng phát thải liên quan đến việc doanh nghiệp sử dụng các tòa nhà, nhà máy... và năng lượng họ mua).
Có rất nhiều giải pháp để giảm lượng phát thải này, chẳng hạn như năng lượng tái tạo, phương tiện chạy điện, vật liệu cách nhiệt hiệu quả cho tòa nhà, thiết bị chiếu sáng hạn chế phát thải, máy sưởi điều hòa không khí hoặc máy sưởi dùng nhiệt từ lòng đất, tất cả giờ đây đều trở nên phổ biến và cần được đầu tư rộng rãi.
Cùng với tất cả những xu hướng này, thị trường các-bon tự nguyện cũng đang lấy đà. Đây là nơi các doanh nghiệp ủng hộ các giải pháp phát thải các-bon thấp bên ngoài chuỗi giá trị của họ và từ đó nhận được các tín chỉ các-bon có thể dùng vào mục đích bù đắp hoặc bù trừ một phần lượng phát thải của chính họ.
Theo Ecosystem Marketplace, thị trường các-bon tự nguyện năm 2021 lần đầu tiên đạt giá trị hơn 2 tỷ USD. Tuy vẫn còn non trẻ nhưng thị trường này gần đây tăng trưởng nhanh chóng và được kỳ vọng duy trì tốc độ này, thậm chí còn gia tăng, khi ngày càng nhiều doanh nghiệp có hành động cụ thể trong lĩnh vực biến đổi khí hậu nhằm đạt được mục tiêu cân bằng phát thải đã đề ra.
Thị trường tín chỉ carbon tự nguyện mang lại cơ hội thúc đẩy các hoạt động kinh tế hướng tới các thông lệ bền vững hơn chẳng hạn như trồng cây mang nhiều giá trị hơn chặt phá rừng.
Lượng phát thải các-bon tại rừng nhiệt đới Amazon trong giai đoạn 2019 và 2020 tăng hơn gấp đôi so với bình quân tám năm trước, thị trường các-bon tự nguyện có thể là một cơ chế quan trọng để bảo vệ thêm hàng triệu héc-ta rừng Amazon và các hệ sinh thái nguyên sinh khác đang bị đe dọa trên khắp thế giới.
Tất nhiên, các dự án tạo tín chỉ các-bon cũng có thể mang lại vô số lợi ích to lớn khác cho con người và hành tinh, chẳng hạn như hỗ trợ cung cấp nguồn nước sạch và đất canh tác tốt, đồng thời củng cố các quyền về đất đai và tài nguyên của cộng đồng, góp phần tăng thu nhập của người dân bản địa và cộng đồng địa phương.
Để nhận thức và cung cấp đầy đủ những lợi ích này, Hội nghị về đa dạng sinh học lần thứ 15 của Liên Hiệp Quốc (COP15) diễn ra tại Montreal tháng 12 này là một sự kiện quan trọng hơn bao giờ hết nhằm quyết định khuôn khổ để ngăn chặn và thậm chí đảo ngược những tổn thất trong tự nhiên vào năm 2050.
Trước đây, các tín chỉ các-bon tự nguyện được giao dịch thông qua các thỏa thuận song phương được thương thảo riêng giữa người mua và người bán. Hiện nay, tín chỉ các-bon có thể được mua thông qua các sàn giao dịch và thương mại tín chỉ các-bon chuyên biệt. Với sự phát triển của thị trường tín chỉ các-bon tự nguyện, nhiều sàn giao dịch lâu đời nghiên cứu kế hoạch ra mắt các dịch vụ của riêng họ.
Vào tháng 7, HKEX đã công bố Hội đồng Thị trường Các-bon Quốc tế Hồng Kông nhằm phát triển Hồng Kông trở thành một thị trường các-bon quốc tế và là một trung tâm của châu Á. Sở giao dịch chứng khoán của Malaysia cũng có ý định khởi động thị trường các-bon tự nguyện vào cuối năm nay trong khi Sở giao dịch Singapore đã giúp thiết lập nền tảng giao dịch mới mang tên Climate Impact X.
Tại Trung Đông, quỹ đầu tư quốc gia của Saudi Arabia, Quỹ đầu tư công và sàn giao dịch chứng khoán Saudi, Tadawul, có kế hoạch thiết lập một sàn giao dịch tự nguyện ở Riyadh đối với tín chỉ các-bon trong khu vực.
Chất lượng là ưu tiên
Bất kể tín chỉ các-bon được mua bán như thế nào, điều quan trọng là phải có chất lượng cao: ví dụ như người mua có thể tin tưởng vào những lợi ích khí hậu.
Hội đồng Liêm chính cho Thị trường Các-bon Tự nguyện, được thành lập vào tháng 9 năm 2021, là một sáng kiến nhằm thiết lập và thực thi các tiêu chuẩn ngưỡng toàn cầu đối với tín chỉ các-bon chất lượng cao trong thị trường các-bon tự nguyện.
Nguyên tắc “đảm bảo kết quả” phải giữ vai trò trung tâm trong bất kỳ tín chỉ các-bon chất lượng cao nào, mà nếu thiếu nó, dự án tạo ra tín chỉ các-bon sẽ không diễn ra, và đây là điểm thu hút sự chú ý nhất trên thị trường.
Hội đồng Liêm chính, đã giải quyết vấn đề này và nhiều chủ đề khác trong năm 2022, gần đây họ đã triển khai lấy ý kiến cộng đồng nhằm xây dựng dự thảo khuôn khổ định nghĩa tín chỉ các-bon chất lượng cao. Mặc dù đây là một cột mốc quan trọng nhưng để đạt được thỏa thuận của tất cả các bên liên quan sẽ còn kéo dài tới năm 2023.
Hiện chỉ còn hơn bảy năm để đạt được các mục tiêu ban đầu trong Thỏa thuận Paris được 196 bên thống nhất. Lượng phát thải các-bon phải được giảm nhiều thông qua sự nỗ lực phối hợp chặt chẽ giữa các ngành và chính phủ.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng cần tiếp tục nghiên cứu thị trường tín chỉ các-bon tự nguyện để bổ sung cho hoạt động giảm phát thải các-bon của mình. Việc tập trung vào các tín chỉ carbon chất lượng cao sẽ là yếu tố mấu chốt. Hội đồng Liêm chính có thể hỗ trợ hướng dẫn các doanh nghiệp trong vấn đề này nhưng do sáng kiến này vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, các doanh nghiệp sẽ muốn đảm bảo rằng họ có đủ hiểu biết chuyên môn để tham gia được thị trường các-bon tự nguyện, bằng cách tự xây dựng năng lực hoặc thông qua hợp tác với các bên.
Thị trường các-bon tự nguyện có thể là một lực lượng quan trọng giúp chúng ta đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế cân bằng phát thải. Vấn đề còn lại chỉ là thời gian.
Dự án team anh xây dựng xoay quanh về năng lượng xanh.(sau sẽ quy đổi ra tín chỉ CO2).
Dự án có 3 tính năng chính:
- Green Shop: sàn marketplace User có thể Buy/Sell các sản phẩm xanh(Pin NL mặt trời, Xe điện...), khi user Buy/Sell các sản phẩm này sẽ được mint 1 lượng token tương ứng với tín chỉ CO2, 1 lượng còn lại được vesting trong thời gian sử dụng sản phẩm NL xanh và mint 1 NFT để tracking quá trình sử dụng.
- Green Map: Thêm các green point(các dự án NL mặt trời, năng lượng gió, trồng rừng...)
- Green Launcher: Khi có các dự án tiềm năng user có thể list thông tin lên --> hệ thống tính toán chi phí --> mint 1 token tương ứng --> List token trên web --> các nhà đầu tư có thể invest trực tiếp.
Ngoài ra còn 1 số liên quan đến các hoạt động tạo ra năng lượng xanh: sử dụng xe điện, mua bán các sản phẩm NL xanh(có hoá đơn điện tử) đều được submit để mint token
Các hoạt động trên đều được mint 1 lượng token chính(G2E, token này tương ứng với lượng tín chỉ CO2).
Thanh khoản cho token G2E user có thể trực tiếp bán tín chỉ CO2 cho thị trường tự nguyện và thị trường bắt buộc, ngoài ra sẽ lấy lợi nhuận từ việc phí ở (1) và (3), quảng cáo...
Chứng chỉ Co2 này được verify bằng gì anh nhỉ
Chứng chỉ Co2 này được verify bằng gì anh nhỉ ? nó chỉ có giá trị trên nền tảng của mình hay là sao ạ ? và tín chỉ co2 này nếu cá nhân mua thì có thanh khoản không anh? vì hiện tại các carbon credit này chỉ có các công ty lớn và chuyên biệt, các quốc gia với nhau phải không ạ ?
Có công thức tính tín chỉ CO2 khi em mua 1 chiếc xe điện chẳng hạn. Vòng đời của xe là 10 năm nó sẽ đạt được bn tín chỉ CO2. Thị trường thì ở Việt Nam đang thử nghiệm:
- https://thesaigontimes.vn/thi-truong-tin-chi-carbon-nhung-thu-nghiem/
Còn ở các nước phát triển CO2 là thị trường bắt buộc nếu công ty của em có hoạt động ra khí khải.
Elon Musk trong 5 năm bán xe điện cũng thu về nguôn lợi khổng lồ từ việc bán tín chỉ CO2
- https://www.proactiveinvestors.co.uk/companies/news/988168/tesla-continues-to-cash-in-on-carbon-credits-988168.html
Nguồn: HSBC
Bình luận (2)
Thị trường tín chỉ carbon: những thử nghiệm…
Tín chỉ carbon được xem là nguồn lực mới cho Việt Nam, mang lại nguồn vốn cần thiết để cải thiện thu nhập người trồng rừng, bảo vệ và mở rộng độ che phủ của rừng. Nhưng đến nay, ngoài Quảng Nam xây dựng đề án bán tín chỉ carbon rừng, hầu hết các doanh nghiệp đều rất mơ hồ về thị trường mới này.
Thị trường mới này giúp giải quyết các vấn nạn ô nhiễm không khí và mục tiêu giảm phát thải ròng về zero vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết.
Tiếp cận cơ chế kinh doanh phát thải
Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi của Việt Nam có hiệu lực từ ngày 1-1-2022 đã đưa ra nguyên tắc “người gây ô nhiễm sẽ phải trả tiền”. Chương trình kinh doanh phát thải carbon (ETS) của Việt Nam đã tạo ra một công cụ định giá thị trường. Với công cụ này, các cơ sở sản xuất, địa phương và quốc gia tìm cách giảm mức phát thải, có thể mua các khoản tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng khí thải thực tế của từng nơi. Cơ chế định giá này sẽ được hỗ trợ bởi các chính sách và công cụ bổ sung như hệ thống kiểm kê khí thải quốc gia, hệ thống giám sát, báo cáo và xác minh và cơ quan đăng ký quốc gia. Chương trình ETS này phù hợp với các thông lệ quốc tế hiện hành, dự kiến sẽ được áp dụng trước tiên cho các đơn vị phát thải lớn, trước khi áp dụng cho các đơn vị nhỏ hơn.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) công bố cuối năm 2021 chỉ ra bốn nguyên nhân mà Việt Nam cần phải thay đổi và cần thực hiện cơ chế ETS.
Một, lượng khí thải tính theo GDP của Việt Nam tăng 48% từ năm 2000-2010. Trong giai đoạn 2010-2020, lượng khí thải tăng gần gấp 4 lần, phần lớn từ sản xuất nhiệt điện than, phát triển công nghiệp và mật độ xe gia tăng. Mức độ ô nhiễm không khí gia tăng, khiến 60.000 ca tử vong trong năm 2017. Do đó, giảm lượng khí thải sẽ cứu sống hàng ngàn người mỗi năm.
Hai, Việt Nam đặc biệt dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu. Các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên hơn và mực nước biển dâng cao đe dọa gây ngập lụt các khu vực kinh tế quan trọng ở vùng ven biển, có khả năng buộc hàng triệu người Việt Nam phải di dời.
Ba, cơ chế ETS được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho các doanh nghiệp đầu tư vào các giải pháp giảm phát thải.
Cuối cùng là yếu tố thị trường, nếu Việt Nam không phát triển được thị trường carbon trong nước, không đạt được yêu cầu giảm phát thải carbon theo các tiêu chuẩn EU, đây sẽ là rào cản đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang EU và nhiều thị trường khác. Bên cạnh đó, hợp tác song phương của EU với các chương trình phát thải carbon quốc gia khác như của Trung Quốc có thể đặt các nhà xuất khẩu Việt Nam vào tình thế cạnh tranh bất lợi.
Thị trường thử nghiệm
Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết Việt Nam đã và đang thực hiện ba hiệp định thương mại tín chỉ carbon lớn trên cơ sở thử nghiệm. Trong năm năm qua, các cơ quan chính phủ đã thực hiện các nghiên cứu thử nghiệm cơ chế thương mại carbon trong lĩnh vực sản xuất thép và xử lý chất thải rắn. Ông nói rằng, dự án đã đánh dấu một bước tiến của Việt Nam trong việc hình thành và phát triển thị trường carbon trong nước và vươn ra thị trường carbon toàn cầu.
Kế đến là Thỏa thuận thanh toán giảm thiểu phát thải (ERPA) với Quỹ Đối tác carbon rừng thuộc WB (PCPF) ký vào tháng 10-2020. Theo thỏa thuận này, Việt Nam sẽ giảm 10,3 triệu tấn khí thải CO2 từ sáu tỉnh Bắc Trung bộ cho đến năm 2025 để nhận 51,5 triệu đô la, tức mỗi tín chỉ carbon sẽ là 1 tấn khí thải và trị giá 5 đô la Mỹ.
Một thỏa thuận khác tương tự với 5,15 triệu tấn CO2 giảm từ rừng Nam Trung bộ và Tây Nguyên trong giai đoạn 2022-2026, Việt Nam sẽ được nhận từ quỹ tài chính lâm nghiệp LEAF 51,5 triệu đô la Mỹ. Mỗi tín chỉ tương đương 10 đô la Mỹ.
Thị trường tín chỉ carbon của Việt Nam dự kiến sẽ phát triển trong tương lai gần do còn trữ lượng rừng và nhiều tập đoàn nước ngoài sẵn sàng chi hàng tỉ đô la để mua tín chỉ carbon rừng từ Việt Nam. Việt Nam có thể bán 57 triệu tín chỉ carbon cho các tổ chức quốc tế hàng năm, với giá 5 đô la/tín chỉ, ước tính thu về 235 triệu đô la mỗi năm.
Hiện Quảng Nam là tỉnh duy nhất xây dựng đề án bán tín chỉ carbon rừng. Ông Hồ Quang Bửu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, cho biết sau khi hoàn tất các thủ tục của dự án và được phê chuẩn, Quảng Nam sẽ mời các doanh nghiệp nước ngoài tham gia đấu thầu. Hiện có sáu công ty nước ngoài quan tâm đến tín chỉ carbon rừng của Quảng Nam.
Theo đề án, Quảng Nam sẽ xuất khẩu 5,2 triệu tín chỉ carbon rừng trong giai đoạn 2021-2025. Cụ thể, trong năm 2021 sẽ bán 1,2 triệu tín chỉ của các năm 2018, 2019 và 2020 (bình quân mỗi năm sẽ bán 400.000 tín chỉ).
Doanh nghiệp Việt còn bỡ ngỡ
Indonesia và Campuchia đã bắt đầu bán tín chỉ carbon rừng trước Việt Nam. Singapore dự kiến sẽ hình thành thị trường tín chỉ carbon trong năm tới. Hãng hàng không Singapore Airlines sẽ bán lại các tín chỉ carbon tương đương với lượng khí thải mà hãng giảm thiểu được khi sử dụng nhiên liệu sinh học thay cho xăng máy bay thông thường. Tương tự, khách bay với hãng hàng không All Nippon Airways sẽ được cấp chứng nhận dựa theo số dặm bay.
Tuần rồi, tại Hàn Quốc, tập đoàn Samsung công bố đầu tư 5 tỉ đô la Mỹ để các nhà máy sản xuất đồ điện tử gia dụng ở nước ngoài chuyển sang sử dụng 100% năng lượng tái tạo vào năm 2027. Công ty đặt mục tiêu vận hành các dây chuyền sản xuất chất bán dẫn hoàn toàn bằng năng lượng sạch trong năm 2050. Tương tự, tập đoàn thép Posco cũng tuyên bố đầu tư 14 tỉ đô la Mỹ cho mục tiêu giảm phát thải.
Trên thị trường quốc tế, giá mỗi tín chỉ carbon rất khác nhau. Liên minh châu Âu (EU) tính ra rằng mỗi tấn CO2 tương đương (tCO2e) sẽ định giá như sau: tiết kiệm năng lượng 8,2 euro + 1 euro công bằng thương mại (fair trade); năng lượng tái tạo 8,1 + 1 euro fair trade, và quản lý rừng 13 euro + 1 euro fair trade.
Như vậy, hiện mức giá tín chỉ carbon rừng của Việt Nam khá thấp. Trong khi đó, các doanh nghiệp của Việt Nam, nếu không chủ động tham gia mua bán trên thị trường, sẽ gặp bất lợi lớn về sau.
Cái được trước mắt và lâu dài là đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao và thực hành an toàn nông nghiệp tại Việt Nam. Tại một hội thảo vào tháng 6 vừa rồi, ông Nguyễn Đức Trường, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đại Thành, cho rằng Việt Nam là thị trường tín chỉ carbon tiềm năng bởi diện tích đất canh tác nông nghiệp lớn và diện tích rừng còn lại tương đối.
Ông nói máy bay không người lái (drone) sẽ sử dụng nhiên liệu là pin, không sử dụng nhiên liệu hóa thạch như xăng dầu. Vì thế, sẽ giảm lượng lớn khí thải. Việc dùng drone sẽ thúc đẩy tự động hóa hoàn toàn các công đoạn gieo giống, phun dung dịch, rải phân… Nhờ đó, nông dân có thể cắt giảm một lượng lớn, ít nhất là 20% thuốc bảo vệ thực vật.
Tesla continues to cash in on carbon credits
Elon Musk’s US$750bln electric vehicle company Tesla continues to earn vast profits on the carbon credit market, despite halving its sales in the latest quarter.
According to earnings results published on Thursday July 21, Tesla made US$344mln from these credits (compared to US$679mln in the previous quarter), presumably with few operating expenses involved.
Alco called regulatory credits, carbon credits are government-issued corporate incentives to develop eco-friendly automobiles.
Tesla being the EV giant that it is, obtains a stockpile of these credits and being tradable, regularly sells them on to automotive manufacturers with less-green credentials.
In the past five years, Tesla has earned over US$5bln by selling carbon credits.
In the last trailing twelve months (TTM) alone, Tesla generated US$1.6bln in revenues from selling carbon credits, comprising approximately 10% of its US$16.1bln underlying earnings.
While only a drop in the bucket against automotive revenues, these sales constituted over 50% of free cash flows in the latest, cash-strapped quarter.
Tesla’s strategy of earning big money on the secondary carbon credit market contrast’s with CEO Elon Musk’s oft-stated green philosophy.
A philosophy which led to Musk removing Bitcoin as a Tesla payment option in May 2021.
The company does not disclose exactly who buys these credits, but a 2019 Bloomberg report cited Detroit manufacturers General Motors and Fiat Chrysler as key customers.
It stands to reason that the biggest polluters would be the biggest buyers of Tesla’s carbon credits, due to the need to offset their hefty emissions.
Despite this contentious revenue line, Tesla continues to ramp up its renewable credentials in other ways.
According to latest earnings figures, the company increased its solar deployments by 25% year on year, while Tesla’s large-scale battery operations in South Australia preempted a mini renewables revolution in the state.
Short sellers ditch Tesla
Tesla’s reliance on selling regulatory credits to generate revenues drew the ire of Michael Burry, the famed short investor played by Christian Bale in Adam McKay’s 2015 firm The Big Short.
As head of Scion Asset Management, Burry opened a US$534mln reverse bet on Tesla in early 2021, though he has since exited the position and no longer holds TSLA in his portfolio, short or long.
Whether Burry profited from the short position is not clear; Tesla shares doubled in value in the second half of 2021 and despite more recent volatility, is still up against 2021’s first quarter.
As for TSLA’s latest performance, shares were up 1.49% in Friday’s pre-market trade.
Tín chỉ các bon, trước hết cần phải hiểu đó là sự chứng nhận uy tín của một tổ chức/ địa phương/ quốc gia về thành tích bảo vệ môi trường. Nếu mới chỉ có một tỉnh duy nhất có đề án bán tín chỉ cabon xem ra rất lạ ? Bởi nơi đây không thiếu “thành quả” về tàn phá rừng, nhất là tàn phá rừng để khai khoáng, làm thủy điện tràn lan, hậu quả dẫn đến đã rất rõ. Có lẽ nên tư duy lại một cách nghiêm túc về câu chuyện này để không có kiểu “khuyến khích ngược” với những mô hình như vậy, từ đó cổ vũ những điển hình có thành tích thực sự trong khôi phục và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Tín chỉ carbon là tín chỉ mà chỉ có thể cho phép sử dụng 1 hạn mức nhất định bao nhiêu phát thải carbon. Thiếu thì chỉ có thể trao đổi với những người có thừa tín chỉ.
Nhà nước cần có Quy định, cơ chế minh bạch tín chỉ Carbon. Khi Bộ Tài nguyên và Môi trường ký, xác nhận số tín chỉ (khả năng hấp thu C02) cho người trồng rừng thì phải chứng minh được rừng đó tồn tại, loại cây trồng và khả năng hấp thụ CO2. Rất dễ sảy ra tham nhũng nếu việc quản lý thiếu minh bạch giống như tình trạng mua Giấy chứng nhận tiêu chuẩn hiện nay.
Add Comment